Í dag, ólavsøkudag, er Heimsins-út-um-markfarardagur


(Mynd tikin ólavsøkumorgun 2019 kl. 4.56)

Heimsins-út-um-markfarardagur, ella "Worlds Overshoot Day" er dagurin, tá ið vit hava nýtt alt, sum jørðin megnar at endurskapa í ár. Tað, sum vit nýta restina av árinum, verður tikið frá framtíðini.

Og tað gongur skjótt tann skeiva vegin, fyri 10 árum síðani var dagurin 18. august og fyri 20 árum síðani 29. september. Við øðrum orðum brúka heimsins fólk næstan tvær ferðir meira enn jørðin megnar at endurskapa um árið.

Hetta er bara miðaltalið fyri allan heimin. Men summi, t.d. vit í Føroyum, nýta nógv meira, hjá okkum er Heimsins-út-um-mark-farardagur longu  í mars mánaði.

Tað er tí sólarklárt, at vit standa framman fyri einum risastórum trupulleika. Einstein skal hava sagt, at "vit kunnu ikki loysa ein trupulleika við sama tankasetti - ella hugburði, sum trupulleikin var skaptur í. Vit mugu tí læra okkum at hugsa í nýggjum veruleikum og í nýggjum tankasettum, hvussu vit kunnu nýta heimsins tilfeingi meira skynsamt og burðardygt. Hjá okkum er tað fyrst og fremst mátin at nýta orku, sum má broytast beinanvegin.

Við hesum vil eg ynskja øllum eina framhaldandi góða ólavsøku!

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

El-bilar hava væl minni CO2 "lívstíðar-útlát"

Image
Í dag er flestum kunnugt, at tað er bráneyðugt at steðga CO2 útlátinum hjá mannaættini - um vit ikki skulu forkoma liviumstøðunum hjá eftirkomarum okkara. Tíbetur koma alsamt nýggjar uppfinningar, sum gera tað møguligt at nýta aðrar orkukeldur enn kol og olju. Ein av mest eyðsýndu framstigunum eru el-bilarnir.  Men hóast væl dokumenteraðu fyrimunirnar eru javnan yvirskriftir og søgur at síggja í miðlunum, sum hava mótstríðandi boðskap. Hví so er, er ikki so lætt at siga. Hinvegin er tað ikki ókent, at tey, sum vilja sleppa at halda fram at selja olju og bensin, seta nógv inn fyri at verja síni áhugamál.  Á myndini til høgru sæst mynd, sum var  løgd út á Facebook og hevur tílvísing til  grein  í  danska "Ekstra Bladet" .  Greinin tekur støði í  frágreiðing ,  hjá granskingarstovninum "Klimarådet",  har kikarin verður settur á eina samanbering millum "lívstíðar-gongdina" hjá el-bilum í mun til bensin- og dieselbilar, altso gongdina framleiðslu, nýtsl
Read more

Hvør er størsta hóttanin hjá mannaættini?

Image
Um tú googlar spurningin: Hvør er størsta hóttanin hjá mannaættini?  koma fram fleiri óhugnalig svar, alt frá kometum, ið renna á jørðina, ógvusligum eldgosum, sum oyðileggja alt, sum fyri er - ella sólstormar, sum svíða alt lív av. Hetta eru náttúruvanlukkur, sum eru so ógvusligar og langt uttanfyri tað, sum vit menniskju kunnu fata - og enn minni hava ávirkan á.  Sætt í tí ljósinum eru trupulleikar, sum eru uppi í dag, sum t.d. veðurlagsbroytingar, náttúruoyðingar, turkur, fátækradømi og kríggj tann reini barnamatur.  Felags fyri hesar smáu hóttanirnar er, at tær eru mannaskaptar, tær eru avleiðingar av virkseminum hjá mannaættini. Hinvegin, tá ið hetta nú eru mannaskaptir trupulleikar, kundi verið ein ávísur møguleiki at vit kunnu venda gongdini við t.d. at broyta atferð.  Bíða nú, mannaskaptar? -  kann tað prógvast? - vilja summi kanska føra fram... ræður náttúran ikki sær sjálvum? - og hava veðurlagsbroytingar ikki altíð verið?  Kunnu hesi - sum bíblian lýsir sum máttleys m
Read more

Ger tað mun at kunna um veðurlagsbroytingarnar?

Image
Um dagarnar frættist um ætlan at byggja stóra vindmyllulund í Eysturoynni. Eina so stóra vindmyllulund, at hon kann minka samlaðu oljunýtsluna í Føroyum við 10%.  Tað at økt verður um vindorkuna er sera gleðiligt.  Sum skilst er talan um eina verkætlan, sum er leys av netinum hjá SEV, har eitt privat orkufelag veitir orku til privata vinnu. Vit kunnu spyrja okkum, hví eitt slíkt initiativ verður framt?  Fyrst, er at siga, at tað er at fegnast um, at vindorka er so mikið rentabul, at tað loysir seg hjá einari privatari fyritøku at fara í holtur við hana, annars hevði hon ikki gjørt tað.  Hjá avtakaranum, í hesum føri Havsbrún, er motivatiónin heilt greið, at skal tað framtíðini bera til at standa seg í kappingini, so er neyðugt at hava ein grønan profil, hetta er beinleiðis eitt krav frá kundunum. Vit kunnu so spyrja, hvussu ber tað til, at kundarnir krevja, at vøran, teir keypa, hevur ein grønan profil? Svarið er einfalt, at kundarnir í dag eru tilvitaðir um veðurlagsbroytingarnar og v
Read more