El-bilar hava væl minni CO2 "lívstíðar-útlát"

Í dag er flestum kunnugt, at tað er bráneyðugt at steðga CO2 útlátinum hjá mannaættini - um vit ikki skulu forkoma liviumstøðunum hjá eftirkomarum okkara. Tíbetur koma alsamt nýggjar uppfinningar, sum gera tað møguligt at nýta aðrar orkukeldur enn kol og olju. Ein av mest eyðsýndu framstigunum eru el-bilarnir. 

Men hóast væl dokumenteraðu fyrimunirnar eru javnan yvirskriftir og søgur at síggja í miðlunum, sum hava mótstríðandi boðskap. Hví so er, er ikki so lætt at siga. Hinvegin er tað ikki ókent, at tey, sum vilja sleppa at halda fram at selja olju og bensin, seta nógv inn fyri at verja síni áhugamál. 

Á myndini til høgru sæst mynd, sum var løgd út á Facebook og hevur tílvísing til grein í danska "Ekstra Bladet".  Greinin tekur støði í frágreiðing, hjá granskingarstovninum "Klimarådet", har kikarin verður settur á eina samanbering millum "lívstíðar-gongdina" hjá el-bilum í mun til bensin- og dieselbilar, altso gongdina framleiðslu, nýtslu og til burturkast/ endurnýtslu. Og yvirskipaði boðskapurin í frágreiðingini er heilt greiður: 

El-bilar hava væl minni CO2 útlát við sær enn bensin- og dieselbilar - um hugt verður eftir "lívstíðar-útlátinum" hjá báðum bilasløgunum. Og væntandi er, at munurin fer at økjast í komandi árum.  

Men greinskrivarin hjá Ekstra Bladet velur at taka ein heilt annan vinkul. Í staðin fyri at fokusera upp á fyrimunin við tí samlaða minkaða útlátinum, velur hann at fokusera upp á, at tað, at framleiða ein el-bil hevur eitt ávíst eyka CO2 útlát við sær í sambandi við battaríframleiðsluna. Og boðskapurin í yvirskriftini (sum tíverri er tað, sum flestu fólk lesa - og ikki sjálva greinina) er: el-bilar eru ikki eitt gott so hugskot allíkavæl... - hóast høvuðsboðskapurin í frágreiðingini frá Klimaráðnum sigur nakað heilt annað.

Greinskrivarin heldur eyðsýniliga ikki, at tað so áhugavert, at ein el-bilur yvir "lívstíðarskeiðið" hevur helvtina minni útlát enn ein tilsvarandi bensin- ella dieselbilur. Heldur ikki er tað áhugavert, at hesin munur væntandi fer at økjast upp í eitt lutfall upp á 1:4 í 2030, tá ið el-framleiðslan í Danmark væntandi verður 100% burðardygg  - og at battaríini eisini væntandi fara at verða framleidd meira burðardygt. Hetta sæst við at hyggja í talvuna niðanfyri og samanbera linjurnar hjá "Effektiv dieselbil" við "Elbil (vindstrøm, lav udledning fra batteriudledning)". Talvan er grundað á, at bilarnir koyra 250.000 km í eitt 15 ára tíðarskeið (Kelda: Klimarådet).   

Sum nevnt tekur frágreiðingin hjá Klimaráðnum støði í donskum viðurskiftum, sum m.a. eru, at 43% av el-framleiðslan er burðardygg. Í Føroyum er í løtuni umleið 50% av el-framleiðsluni burðardygg, so her er fyrimunurin at nýta el-bilar eitt vet størri enn í Danmark. Eins og í Danmark, er í Føroyum málið, at í 2030 skal øll el-framleiðslan skal vera burðardygg, nakað sum longu er veruleiki í Noregi og Íslandi. 

At enda kann verða víst á, at frágreiðingin eisini umfatar hybrid-bilar, altso bilar, sum umframt bensin- ella dieselmotor, eisini hava ein minni el-motor við battaríi. Og her er boðskapurin einfaldur, at jú meira el-motorurin verður nýttur, jú minni CO2 útlát.

Lagt kann verða afturat, at í frágreiðingini verður ikki tikið við, at bensin- og dieselbilar - utyvir CO2 útlátið - hava aðra dálking við sær m.a. luftdálking og heilsuskaðandi partiklar, sum er til stóran ampa í býum og tættbygdum økjum.