Matframleiðsla í grannaløgum

Kommunan skal virka fyri  at fólk kunnu dyrka salat, kál, gularøtur og annað grønmeti til egna nýtslu. 

Kommunan skal skipa grøn øki til urtagarðsbrúk m.a. við vakstarhúsum, ið kunnu leingja vakstrartíðina við tveimum mánaðum í báðum endum.

Tað er av stórum týdningi, at vit ikki missa sambandið við til hvagan okkara matur kemur og hvussu hann kemur á borðið.  

Tíbetur eru tað nógv, sum hava umstøður, t.d. á sínum egna grundstykki, meðan onnur hava kanska atgongd til eitt jarðarstykki á bygd at seta niður epli og til at vera eitt sindur upp í seyðahaldi. 

Men øll hava ikki henda møguleika. Tey búgva kanska í raðhúsum, íbúðarblokkum ella í økjum, har atgongd til jørð er avmarkað. Og her er tað, at kommunan skal seta inn.

Hetta hevur eisini stóran sosial- og mentunarligan týdning. Tá ið fólk koma saman í dagligum práti um, hvussu nú gularøturnar kunnu fáast at vaksa betur, hvussu moldin skal taðast ella hvat slag av káli er best hóskandi, gevur trivnað og bestu læruumstøður til at fáa sum mest burtur úr.

Tað at framleiða grønmeti og annað til egna nýtslu minkar um tørvin at innflyta. Hetta virksemið er tí við til at minka um CO2 útlátið og gera Føroyar eitt sindur burðardyggari. 

Vakstrarhúsið í Hvamminum, sum er eitt samstarv millum Tórsbyrgi, Lágargarð og Boðanesheimið er uppskot um, hvussu hetta kann verða gjørt. Og tað eru nógv støð í kommununi har líknandi verkætlanir kundu verið gjørdar. 

Til dømis í býarpartinum yvir í Lon í eysturbýnum kundi verið bygt eitt 100 m2 vakstrarhús, sum varð karmur um felags planting, gróðurseting av nýggjum grønmeti. Tað er lætt at hugsa sær, at eitt slíkt vakstrarhús kundi hava stórar sosialar ágóðar fyri grannarnar í økinum.


Sama hevði kunnað verið gjørt í Karlamagnusarbreyt. Hetta er eitt øki, sum hevði notið serliga gott av tí, tí at her eru so nógvar tættbygdar íbúðir. 

Sjálvsagt liggur tað eisini væl fyri at gera slíkar ætlanir í teimum smærru bygdunum, sum t.d. Nólsoy, Kaldbak og Kirkjubø. 

At væl ber til at fáa grønmeti at vaksa um okkara leiðir - og væl norðari enn tað - er "Polarhagen" í Lofoten yviri í Noregi eitt gott dømi um, sí: https://www.facebook.com/polarhagenlofoten/ 





Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

El-bilar hava væl minni CO2 "lívstíðar-útlát"

Image
Í dag er flestum kunnugt, at tað er bráneyðugt at steðga CO2 útlátinum hjá mannaættini - um vit ikki skulu forkoma liviumstøðunum hjá eftirkomarum okkara. Tíbetur koma alsamt nýggjar uppfinningar, sum gera tað møguligt at nýta aðrar orkukeldur enn kol og olju. Ein av mest eyðsýndu framstigunum eru el-bilarnir.  Men hóast væl dokumenteraðu fyrimunirnar eru javnan yvirskriftir og søgur at síggja í miðlunum, sum hava mótstríðandi boðskap. Hví so er, er ikki so lætt at siga. Hinvegin er tað ikki ókent, at tey, sum vilja sleppa at halda fram at selja olju og bensin, seta nógv inn fyri at verja síni áhugamál.  Á myndini til høgru sæst mynd, sum var  løgd út á Facebook og hevur tílvísing til  grein  í  danska "Ekstra Bladet" .  Greinin tekur støði í  frágreiðing ,  hjá granskingarstovninum "Klimarådet",  har kikarin verður settur á eina samanbering millum "lívstíðar-gongdina" hjá el-bilum í mun til bensin- og dieselbilar, altso gongdina framleiðslu, nýtsl
Read more

Hvør er størsta hóttanin hjá mannaættini?

Image
Um tú googlar spurningin: Hvør er størsta hóttanin hjá mannaættini?  koma fram fleiri óhugnalig svar, alt frá kometum, ið renna á jørðina, ógvusligum eldgosum, sum oyðileggja alt, sum fyri er - ella sólstormar, sum svíða alt lív av. Hetta eru náttúruvanlukkur, sum eru so ógvusligar og langt uttanfyri tað, sum vit menniskju kunnu fata - og enn minni hava ávirkan á.  Sætt í tí ljósinum eru trupulleikar, sum eru uppi í dag, sum t.d. veðurlagsbroytingar, náttúruoyðingar, turkur, fátækradømi og kríggj tann reini barnamatur.  Felags fyri hesar smáu hóttanirnar er, at tær eru mannaskaptar, tær eru avleiðingar av virkseminum hjá mannaættini. Hinvegin, tá ið hetta nú eru mannaskaptir trupulleikar, kundi verið ein ávísur møguleiki at vit kunnu venda gongdini við t.d. at broyta atferð.  Bíða nú, mannaskaptar? -  kann tað prógvast? - vilja summi kanska føra fram... ræður náttúran ikki sær sjálvum? - og hava veðurlagsbroytingar ikki altíð verið?  Kunnu hesi - sum bíblian lýsir sum máttleys m
Read more

Ger tað mun at kunna um veðurlagsbroytingarnar?

Image
Um dagarnar frættist um ætlan at byggja stóra vindmyllulund í Eysturoynni. Eina so stóra vindmyllulund, at hon kann minka samlaðu oljunýtsluna í Føroyum við 10%.  Tað at økt verður um vindorkuna er sera gleðiligt.  Sum skilst er talan um eina verkætlan, sum er leys av netinum hjá SEV, har eitt privat orkufelag veitir orku til privata vinnu. Vit kunnu spyrja okkum, hví eitt slíkt initiativ verður framt?  Fyrst, er at siga, at tað er at fegnast um, at vindorka er so mikið rentabul, at tað loysir seg hjá einari privatari fyritøku at fara í holtur við hana, annars hevði hon ikki gjørt tað.  Hjá avtakaranum, í hesum føri Havsbrún, er motivatiónin heilt greið, at skal tað framtíðini bera til at standa seg í kappingini, so er neyðugt at hava ein grønan profil, hetta er beinleiðis eitt krav frá kundunum. Vit kunnu so spyrja, hvussu ber tað til, at kundarnir krevja, at vøran, teir keypa, hevur ein grønan profil? Svarið er einfalt, at kundarnir í dag eru tilvitaðir um veðurlagsbroytingarnar og v
Read more